قانونگذار در مورد عدم پرداخت مالیاتها ضمانت اجراهایی را برای مؤدیان متخلف در نظر گرفته است که لازم است برای جلوگیری از مشکلات بعدی از آنها مطلع شوند. مؤدیان مالیاتی می بایست بدانند که عدم پرداخت مالیات علاوه بر تعلق گرفتن جریمه دیرکرد به مالیات آنها ، باعث ممنوع الخروجی این مؤدیان هم می شود. قانونگذار در ماده ۲۰۲ قانون مالیاتهای مستقیم به موضوع بدهکاران مالیاتی پرداخته است که در ادامه به بررسی این ماده می پردازیم.
بررسی ماده ۲۰۲ قانون مالیاتهای مستقیم:
۱-به موجب این ماده فقط بدهکاران قطعی مالیاتی مشمول این ماده خواهند شد. منظور از بدهکاران قطعی مالیاتی مؤدیانی هستند که برگه تشخیص مالیاتی آنها قطعیت یافته است خواه دلیل این قطعیت عدم اعتراض مؤدی به میزان مالیات باشد یا این که در صورت اعتراض مؤدی به میزان مالیات و رسیدگی در هیاتهای مالیاتی قطعیت یافته باشد. پس باید توجه کرد مؤدیانی که به بدهی مالیاتی خود اعتراض کرده و این اعتراض در حال رسیدگی می باشد مشمول این ماده نخواهند بود.
۲- قانونگذار در ماده ۲۰۲ برای شمول این ماده نسبت به بدهکاران مالیاتی حداقلی را در نظر گرفته است که عدول از این حداقل مؤدیان متخلف را مشمول این ماده می کند. این مبلغ نسبت به اشخاص حقیقی و حقوقی متفاوت است. این مبلغ برای اشخاص حقوقی تولیدی که دارای پروانه بهره برداری از مراجع قانونی صلاحیتدار می باشند باید بیش از ۲۰ درصد سرمایه ثبت شده و یا مبلغ ۵میلیارد ریال باشد. در مورد سایر اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی تولیدی این مبلغ باید بیش از ۱۰ درصد سرمایه ثبت شده و یا دومیلیارد ریال باشد و در مورد سایر اشخاص حقیقی که اشتغالی به امور تولیدی ندارند این مبلغ باید بیش از ۱۰۰ میلیون ریال باشد.
۳- درخواست برای ممنوع الخروجی بدهکاران مالیاتی برعهده وزارت امور اقتصادی و دارایی یا سازمان امور مالیاتی کشور می باشد.
۴- قانونگذار در ماده ۲۰۲ استثنائاتی را برای بعضی از بدهکاران مالیاتی در نظرگرفته است و این استثنا شامل اشخاص عازم به سفر واجب می باشد که بهره مندی از این امتیاز منوط به درخواست بدهکار مالیاتی و این موضوع باید به تائید مرجع صلاحیتدار اعزام کننده برسد مبنی بر این که پرداخت بدهی مالیاتی میسر نمی باشد. همچنین در این حالت بدهکار مالیاتی برای خروج از کشور باید تضمین لازم را پرداخت کند.
۵- قانونگذار در این ماده در مورد اشخاص حقوقی وضعیت خاصی را پیش بینی کرده است. بر این اساس صرفا اشخاص حقوقی خصوصی که بدهی مالیاتی دارند شامل این ماده نخواهند بود بلکه مدیران انها هم در صورتی که بدهی مربوط به دوران مدیریت آنها باشد مشمول این ماده خواهند بود و در نتیجه امکان ممنوع الخروجی آنها براین اساس وجود دارد.نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که بدهی مالیاتی باید مربوط به دوران مسئولیت مدیر یا مدیران باشد تا این ماده شامل آنها شود.
۶- سازمان امور مالیاتی کشور حتی با شرایطی می تواند نسبت به ابطال اسناد نقل و انتقال اموال بدهکاران مالیاتی اقدام کند و آن در صورتی است که مؤدی مالیاتی قصد فرار از پرداخت مالیات را داشته باشد و اموال خود را صرفا به همسر یا فرزندان خود منتقل کند.نکته مهم در این مورد این است که قانونگذار انتقال اموال مؤدی به سایر افراد به جز همسر یا فرزندان را تعیین تکلیف نکرده است و به نظر می رسد این ماده شامل سایر افراد نشود.
ممنوع الخروجی بدهکاران قطعی مالیاتی همانطور که گفته شد توسط سازمان امور مالیاتی کشور انجام می شود و به این صورت است که سازمان امور مالیاتی کشور پس از صدور برگ تشخیص قطعی مالیاتی اقدام به شناسایی حسابهای بانکی و اموال بدهکار مالیاتی می کند.در صورتی که اموال و حسابهایی از بدهکار مالیاتی به دست آید ، سازمان امور مالیاتی می تواند مطالبات خود را از این اموال و حسابها برداشت کند اما در صورتی که اموال یا حسابهای بانکی بدهکار مالیاتی شناخته نشود ، سازمان امور مالیاتی باید اخطاری که مهلت آن یک ماه است را برای بدهکار مالیاتی صادر کند و به وی از طریق پیامک اعلام کند و در صورتی که ظرف این یک ماه نسبت به معرفی اموال یا پرداخت مالیات خود اقدامی نکند سازمان امور مالیاتی قرار ممنوع الخروجی وی را از طریق اداره کل امور مالیاتی به دادستانی انتظامی مالیاتی اعلام می کند و دادستانی انتظامی مالیاتی پس از بررسی های لازم ، موضوع را به معاونت دادستانی کل کشور اعلام می کند و با دستور دادستان کل کشور به اداره گذرنامه ، ممنوع الخروجی بدهکار مالیاتی در سیستم ثبت خواهد شد. شروع فرایند ممنوع الخروجی بدهکار مالیاتی در صورتی است که اموال یا حسابهای بانکی وی شناسایی نشود.
باید توجه داشت که صدور ممنوع الخروجی بدهکار مالیاتی بر عهده سازمان امور مالیاتی است و دادستان کل کشور صرفا اجرا کننده این تصمیم است پس اعتراض به این تصمیم با توجه به ماهیت اداری آن همچنان در صلاحیت دیوان عدالت اداری است.
همه افراد اعم از اشخاص حقوقی و حقیقی موظف‌اند مالیات پرداخت کنند؛ دولت برای ارائه خدمات بهتر، از اقشار مختلف جامعه مالیات دریافت می‌کند که مقدار آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است و براساس اموال و درآمد وی تعیین می‌شود. اما برخی ممکن است از پرداخت مالیات سرباز زنند؛ نپرداختن مالیات می‌تواند منجر به ممنوعالخروج کردن افراد شود. در این شرایط شخص می‌تواند اعتراض به ممنوع الخروجی ناشی از بدهی مالیاتی خود را به دادگاه ارائه دهد.
این کار پروسه‌ای زمان‌بر است که باید حتما با کمک مشاور حقوقی انجام پذیرد.
ما در موسسه وکلای پایتخت، که مجموعه‌ای از وکلای با سابقه و مجرب است، شما را در این مسیر همراهی خواهیم کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با ممنوعالخروج بودن ناشی از بدهی مالیاتی تا آخر مقاله همراه ما باشید.
چه کسانی ممنوعالخروج می‌شوند؟
به طور کلی تنها بدهکاران مالیاتی ممنوعالخروج نیستند و افراد در صورتی که مرتکب جرائم خاصی شوند، اجازه خروج از کشور را ندارند. در ادامه پنج گروه اصلی ممنوع الخروج را برای شما آورده‌ایم.
- بدهکاران مالیاتی و افرادی که طبق رای صادره از دادگاه یا صدور اجرائیه از سازمان ثبت اسناد املاک، بدهی آنها ثابت شده باشد.
- افرادی که در خارج از کشور به دلایلی مانند کلاهبرداری، دزدی، تکدی‌گری و مواردی مانند این‌ها دارای سوءپیشینه هستند.
- افرادی که سفر آنها به خارج از کشور مخالف با تشخیص مقامات قضایی کشور است و خروج آنها به صلاح جمهوری اسلامی نیست.
- افرادی که به سبب تشخیص و اعلام کتبی مراجع قضایی، اجازه خارج شدن از خاک ایران را ندارند.
- افرادی که اجازه خروج و دریافت گذرنامه‌شان به عهده خودشان نیست و باید از شخص دیگری مانند شوهر و پدرشان اجازه بگیرند.
بنابراین این افراد اجازه خروج قانونی از کشور را نداشته و برای خارج شدن باید ابتدا اعتراض به ممنوع الخروجی ناشی از بدهی مالیاتی را به دادگاه ارائه داده و پس از قبولی آن، مجوز خروج بگیرند.
ممنوع الخروجی و بدهی مالیاتی
افراد معمولا نمی‌دانند که به خاطر بدهی مالیاتی، ممنوعالخروج هستند؛ چون وقتی شخصی ممنوع الخروج می‌شود، به وی هیچ اطلاعی داده نشده و حکم ممنوع الخروجی آن ها صادر می‌شود. بنابراین بدیهی است که افراد اعتراض به ممنوع الخروجی ناشی از بدهی مالیاتی در ابتدا کار ندارند.
این اشخاص هنگامی که قصد سفر به کشورهای خارجی را دارند، در فرودگاه متوجه این موضوع می‌شوند. بنابراین بهتر است حتما قبل از اقدام به انجام هر کاری جهت خروج از کشور، حتما وضعیت خود را از طریق اینترنت چک کنید.
در گذشته، زمانی که اینترنت به شکل امروزی در دسترس عموم نبود، افراد می‌بایست از طرق دیگر نسبت به کسب اطلاع از وضعیت خود مانند مراجعه حضوری، تلفن و آگهی روزنامه اقدام می‌کردند؛ مراجعه حضوری و تلفن نیازمند مراجعه به اداره گذرنامه بود.
از آنجایی که معمولا مراجعه حضوری دردسر زیادی دارد و باید مدت زیادی را برای گرفتن جواب در صف انتظار ماند، امروزه برای اطلاع یافتن از وضعیت خود دو راه پیش روی خود دارید:
اولین راه این است که قبل از انجام کارهای مربوط به سفر، به اداره گذرنامه رفته و اصل پاسپورت خود را ارائه دهید و از وضعیت خود استعلام بگیرید.
دومین راه این است که به سامانه اینترنتی exitban.ssaa.ir رفته و با استفاده از کد ملی‌تان از وضعیت خود باخبر شوید.
همچنین با استفاده از سایت سازمان ثبت اسناد و املاک کشور می‌توانید برای خبر یافتن از وضعیت خود، فورا استعلام بگیرید در صورت لزوم اعتراض به ممنوع الخروجی ناشی از بدهی مالیاتی خود را به مراجع قضایی ارائه دهید.
ارگان‌هایی که می‌توانند افراد را ممنوعالخروج کنند
در ایران ارگان‌های مختلفی اجازه ممنوعالخروج کردن افراد را با توجه به اسناد و مدارک کافی دارند و صدور حکم ممنوع‌الخروجی افراد تنها توسط یک ارگان صادر نمی‌شود. که در ادامه به این ارگان‌ها اشاره خواهیم کرد.
دادسرا
پس از اینکه شخصی با توجه به اسناد و مدارک کافی از درجه بالایی از اتهامات برخوردار باشد، دادسرا می‌تواند حکم ممنوع‌الخروجی شخص را صادر کند.
دادگاههای حقوقی
دادگاههای حقوقی نیز اگر خروج شخص از کشور را صلاح ندانند، می‌توانند در مرحله اجرای حکم دستور ممنوع‌الخروجی فرد را بدهند.
اداره ثبت
اداره ثبت در صورتی که شخص شاکی در رابطه با تعهد و یا قراردادی که با شخصی داشته اما بدان عمل نشده شکایتی داشته باشد، اداره ثبت می‌تواند شخص بدهکار را ممنوعالخروج می‌کند.
بانک مرکزی
اگر شخصی به بانک بدهکار باشد، بانک اسامی را به بانک مرکزی ارائه داده و بانک مرکزی به واسطه دادسرای عمومی تهران خواستار ممنوع‌الخروجی این افراد می‌شود. همچنین بانک مرکزی می‌تواند خواستار ممنوعالخروج واردکنندگان و صادرکنندگانی که به تعهدات خود پایبند نبودند، نیز باشد.
اداره دارایی
اداره دارایی می‌تواند در خصوص افرادی که بدهی مالیاتی دارند، اقدام به ممنوع‌الخروجی آنها کند.
تامین اجتماعی
تامین اجتماعی می‌تواند درخواست ممنوع‌الخروجی افرادی که به بیمه بدهکار هستند را بدهد و از خروجشان جلوگیری کند.
بنابراین همانطور که مشخص شد، تنها ممنوع الخروج کردن افراد متعلق به یک ارگان نیست و با توجه به نوع جرم و بدهکاری، بخش‌های مختلف دولتی می‌توانند اشخاص را ممنوعالخروج کنند و فرد باید اعتراض به ممنوع الخروجی ناشی از بدهی مالیاتی خود را به دادگاه ارائه داده تا ممنوعیت خروج وی خلع شود.
نحوه صدور حکم ممنوع‌الخروجی
پس از اینکه تشخیص داده شد فردی مالیاتهای خود را پرداخت نمی‌کند، واحد وصول مالیات سازمان امور مالیاتی کشور فعالیت خود را آغاز کرده و حسابها و اموال شخص بدهکار بررسی می‌شود. اگر در این حین، تلاش‌های این واحد برای تعیین اموال شخص بی نتیجه ماند، پیامکی به عنوان هشدار برای شخص ارسال می‌شود که در آن قید شده که شخص به مدت یک ماه فرصت دارد یا اموال خود را معرفی کند و یا بدهی مالیاتی خود را بپردازد.
اگر شخص در این مدت خود را معرفی نکرده و یا بدهکاری خود را پرداخت نکند، حکم ممنوع‌الخروجی شخص از طریق اداره کل امور مالیاتی به دادستانی انتظامی مالیاتی اعلام می‌شود.
دادستانی انتظامی مالیاتی نیز پس از بررسی این امر آن را به معاونت دادستان کل کشور اعلام خواهد داشت و دادستانی کل کشور نیز به اداره گذرنامه نیروی انتظامی دستور ممنوع‌الخروجی فرد را فرستاده و این حکم در سیستم ثبت می‌شود. شخص می‌بایست پس از اطلاع یافتن، اعتراض به ممنوع الخروجی ناشی از بدهی مالیاتی را به دادگاه ارائه دهد.
موارد قانونی ممنوع‌الخروجی
افراد تا زمانی که استعلام نگیرند و یا قصد خروج از کشور را نداشته باشند، متوجه ممنوع‌الخروجی خود نمی‌شوند. حکم ممنوع‌الخروجی افراد همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم، توسط ارگان‌های مختلفی صادر می‌شود و با استناد به ماده قانون‌های مختلف می‌توان از خروج افراد از کشور جلوگیری کرد.
در این قسمت موارد ممنوع‌الخروجی را بررسی خواهیم کرد.
ماده ۱۸۸ قانون آیین دادرسی کیفری
طبق این ماده قانون تا زمانی که مجرم بودن شخص اثبات نشده و یا امکان دسترسی به متهم وجود نداشته باشد، بازپرس با توجه به مدارک و حساسیت جرم می‌تواند درخواست ممنوع‌الخروجی افراد را بدهد.
ماده قانون ۲۴۷ آیین دادرسی کیفری
در این ماده قانون پس از اثبات مجرم بودن متهم، بازپرس با توجه به نوع جرم می‌تواند با درخواست ممنوع‌الخروجی فرد، از خروج شخص از کشور جلوگیری کند.
ماده ۵۰۹ قانون آیین دادرسی کیفری
بر اساس این ماده قانون هنگام اجرای احکام کیفری، اگر محکوم در دسترس نباشد و امکان خارج شدن شخص از کشور وجود داشته باشد، می‌توان حکم ممنوعالخروج بودن شخص را صادر کرد، اما پس از دستگیری شخص این حکم را لغو می‌شود.
ماده قانون ۱۷ گذرنامه
بر اساس ماده قانون ۱۷ گذرنامه، دولت در موارد مختلف مانند بدهکاران مالیاتی، متخلفین تعهدات ارزی و مواردی از این قبیل می‌تواند دستور منع صدور گذرنامه این اشخاص را صادر کرده و از خروج آنها از کشور جلوگیری کند.
ماده قانون ۲۰۲ مالیاتهای مستقیم
با استناد بر ماده قانون ۲۰۲ مالیات، وزارت اقتصاد و دارایی و سازمان امور مالیاتی می‌تواند افرادی را که بدهی مالیاتی آنها بیش از یک میلیون تومان است را ممنوعالخروج کند.
بنابراین با توجه به ماده قانون‌های مختلف و همچنین نوع تخلف، دستور ممنوع‌الخروجی افراد صادر می‌شود. دانستن این ماده قانون‌ها می‌تواند در اعتراض به ممنوع الخروجی ناشی از بدهی مالیاتی، کمک کننده باشد.
اعتراض به ممنوع الخروجی ناشی از بدهی مالیاتی
وقتی شخصی ممنوع الخروج می‌شود، این امکان برایش وجود دارد تا نسبت به این حکم اعتراض کند. بسته به شخصی که حکم ممنوع‌الخروجی را صادر کرده پروسه متفاوت است. اگر شخصی که این حکم را صادر کرده بازپرس باشد، برای اعتراض باید به دادگاه مراجعه کرد اما اگر این حکم را قاضی صادر کرده باشد، باید اعتراض به ممنوع الخروجی ناشی از بدهی مالیاتی خود را به دادگاه تجدید نظر استان ارائه داد.
موارد استثنایی رفع ممنوع‌الخروجی افراد
در مواردی خاص، هنگامی که فرد تصمیم به سفر گرفته باشد و این سفر مقاصد و اهداف مشخص داشته باشد، شخص اجازه خروج از کشور را دارد که دستور آن توسط رئیس کل سازمان امور مالیاتی صادر می‌شود. در ادامه این موارد را بررسی خواهیم کرد.
- سفرهای زیارتی؛ زمانی که شخص بخواهد به مقاصد مقدس مانند خانه خدا و دیگر مکان‌های مذهبی برود.
- درمان؛ اگر شخص به دلایل مختلف بیماری و درمانی بخواهد از کشور خارج شود.
- تسویه؛ اگر شخص در خارج کشور قصد تسویه بدهی خود را داشته باشد.
- مواردی دیگر که سازمان امور مالیاتی آنها را بررسی کرده و تائید کند.
بنابراین در برخی شرایط و تنها به مدت یکبار، می‌توان با وجود ممنوعالخروج بودن، کشور را ترک کرد.
میزان بدهی مالیاتی
ممنوعالخروج کردن افراد به خاطر بدهی مالیاتی سقف معینی دارد و این گونه نیست افراد با هر مقدار بدهی ممنوعالخروج شوند؛ در ادامه سقف بدهکاری مالیاتی افراد را که منجر به ممنوع‌الخروجی آنها می‌شود را آورده‌ایم.
- افراد حقیقی عادی: حداکثر تا ۱۰ میلیون تومان
- اشخاص حقیقی تولیدی: تا سقف ۲۰۰ میلیون تومان
- اشخاص حقوقی: میزان ۲۰ درصد سرمایه اصلی و یا تا سقف ۵۰۰ میلیون تومان
بنابراین با توجه به حقیقی و یا حقوقی بودن افراد، سقف تعیین کننده متفاوت است و برای اعتراض به ممنوع الخروجی ناشی از بدهی مالیاتی باید ابتدا دید که میزان بدهکاری فرد چقدر است.
چگونه ممنوعالخروج بودن خود را رفع کنیم
برای اینکه بتوانید ممنوعالخروج بودن خود را رفع کنید روش‌های متفاوتی پیش روی شما وجود دارد که بنابر وضعيت خود می‌توانید آنها را انتخاب کنید. البته در این مسیر بهره‌گیری از مشاوره حقوقی خالی از لطف نیست و از آنجایی که تنظیم دادخواست کاری تخصصی و حساس است، بهتر است حتما در این راه از یک وکیل مجرب و متعهد استفاده کنید تا با مشکل مواجه نشوید.
افراد برای اعتراض به ممنوع الخروجی ناشی از بدهی مالیاتی و رفع آن، می‌توانند از سه راه زیر استفاده کنند:
- شخص تمامی بدهکاری‌های مالیاتی خود را بپردازد. چنانچه شخص در موقعیت حاضر توان پرداخت ندارد، می‌تواند با ارائه تضمین بانکی و یا وثیقه ملکی که ارزشی برابر با بدهکاری مالیاتی خود دارد، ممنوع الخروج بودن خود را رفع کند.
- اگر هیات حل اختلافی رایی مبنی بر ابطال برگ قطعی مالیات صادر کنند، در آن شرایط شخص از ممنوعالخروج بودن آزاد می‌شود.
- اگر با تشخیص دیوان عدالت اداری، مراجع قضایی و یا با صادر شدن حکم ورشکستگی، رای هیات حل اختلاف باطل شود، شخص از وضعیت ممنوع‌الخروجی خارج می‌شود.
نقش وکیل دعاوی در رفع ممنوع‌الخروجی افراد
همانطور که پیش‌تر گفته شد، زمانی که شخص از ممنوع‌الخروجی خود آگاه می‌شود، می‌تواند با اعتراض به ممنوع الخروجی ناشی از بدهی مالیاتی خود، آن را رفع کند. برای این امر شایسته است که در میان وکلای متخصص در دعاوی مالیاتی کمک جست چون این افراد با توجه به تجاربی که در سال‌های متمادی کسب کرده‌اند، مطمئنا دادخواست مناسبی برای اعتراض تنظیم خواهند کرد.
معمولا اکثر پرونده‌های حقوقی از جمله پرونده‌های مالیاتی و ممنوع‌الخروجی پیچیدگی‌های مخصوص به خود را دارد و این گونه نیست که افراد بدون دانش حقوقی کافی بتوانند به تنهایی در این راه موفق شوند؛ بنابراین بهتر است کار اعتراض به ممنوع الخروجی ناشی از بدهی مالیاتی را به یک وکیل سپرده تا هم پرونده به نحو بهتری پیش رود و هم به روند کار سرعت بخشد.
جمع‌بندی
در این مقاله موارد مختلف ممنوع الخروجی افراد، دلایل، ارگان‌هایی که اجازه صدور حکم ممنوع‌الخروجی افراد را دارند و نحوه اعتراض به حکم ممنوع‌الخروجی مالیاتی را برای شما عزیزان ذکر کردیم.
برای اعتراض به ممنوع الخروجی ناشی از بدهی مالیاتی، باید دادخواستی تنظیم کرده و آن را به مقامات ارائه دهید. تنظیم دادخواست در پرونده حقوقی اهمیت زیادی دارد و باید با توجه به استانداردهای حقوقی تنظیم شود و لازم است که حتما افراد مجرب و آشنا به زبان حقوقی این کار را انجام دهند. بنابراین برای اینکه اعتراض شما موثر واقع شود، حتما از یک وکیل مجرب در این مسیر کمک بگیرید.
ما در گروه وکلای پایتخت مجموعه‌ای از وکلای مجرب هستیم که تمام تلاش خود را برای موفقیت پرونده حقوقی شما به کار می‌گیریم و این اطمینان را به شما می‌دهیم که هیچ کمکی در چارچوب قانون را از شما دریغ نکنیم.
امور حقوقی خود را به ما بسپارید.
برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره با ما در تماس باشید.
