تقریبا همه افراد جامعه به نحوی خود را برای شرایطدوران پیری و بازنشستگی اماده می نمایند. مجموعه ای از این افراد مشغول به کار در سازمانهای دولتی می شوند ، برخی از آنها به طور شخصی شروع به کار و فعالیت نموده و بیمه خود را پرداخت می نمایند و برخی دیگر نیز با کار مراکز خصوص و یا شرکت های شخصی منبع درآمدی برای آن زمان فراهم می نامیند.
در ایران سازمان بازنشستگی کل کشور مشغول انجام امور مربوطه به امور این افراد بوده و تامین اجتماعی نیز در در صورتی که فردی به هر دلیلی حق بیمه پرداخت کرده باشد بازنشسته خواهد شد .
معمولا شیوه تعیین مستمری برای فرد بدین صورت می باشد که هر فرد در طول عمر خود باید به میزان سی سال حق بیمه پرداخت نماید و در انتها بازنشسته شده و می تواند از مزایای سازمان تامین اجتماعی استفاده نماید .
البته افرادی دیگری نیز با شرایط و وضعیت متفاوت تری ممکن است در جاکعه وجود داشته باشند که برای آنها و تابع وضعیت دیگری حقوق مستتری تامین اجتماعی پرداخت گردد.
براساس قانون سازمان تامین اجتماعی در صورتی فردی که حق بیمه پرداخت نموده باشد ممکن است به هر دلیلی میزان پرداخت خود را ناکافی دانسته و اقدام به اعترض بدان داشته باشد. در این صورت فرد می تواند طی شرایط قانونی شروع به اعتراض به میزان دریافتی خود نماید.
نکته مهم در این مسئله این می باشد که هم اکنون میزان پرداختی سازمان تامین اجتماعی به صورت کاملا خودکار و توسط سیستم انجام شده و احتمال خطا در ان بسیار کم می باشد به همین دلیل معمولا اعتراض در این زمینه جز در مواردی خاص نمی تواند نتیجه ای در پی داشته باشد.
معمول افراد دیگری نیز می توانند در این موارد به میزان حقوق وظیفه و مستمری فرد اعتراض نمایند بدین صورت که که وارث فرد که شامل و فرزندان وی که دارای شرایط معلومی در سازمان تامین اجتماعی می باشند می توانند بعد از مرگ فرد در سازمان تامین اجتماعی از حقوق وی استفاده نموده دریافت نمایند.
شیوه تعیین ان نیز معمولا براساس سهم افراد در قانون سازمان تامین اجتماعی بین آنها حساب می شود. بدین صورت که از مجموع کل سهم فرد به هر کدام درصدی از کل حقوق می رسد و در صورتی که یکی از وراث فوت نمایند باتوجه به اینکه میزان مستمری بگیران کاهش می بشد هر کدام از انها می تواند از سازمان تامین اجتماعی تقاضای اصلاح مورد و افزایش میزان حقوق و مستمری خود را بخواهد.
در این خصوص اگر فردی به میزان آن اعتراض داشته باشد می تواند اصلاح آن را از سازمان تامین اجتماعی بخواهد. سازمان تامین اجتماعی در این خصوص اقدام به بررسی موضوع و صدور حکم می نماید. رای صادره در این مورد در سازمان تامین اجتماعی قابل اعتراض در شعبه تجدید نظر این سازمان می باشد.
در صورتی که فردی به هر دلیلی به رای صادره در شعبه سازمان تامین اجتماعی اعتراض داشته باشد می تواند در این خصوص به دیوان عدالت ادارای اعتراض بنماید.
اعتراض در دیوان عدالت به احکام صادره در سازمان تامین اجتماعی بدین صورت می باشد که حکم قابل رسیدگی دوباره نبوده و تنها در خصوص وضعیت قانونی صدور حکم در دادگاه مورد بررسی قرار می گیرد.
برای این موضوع فرد ابتدا می تواند به دفاتر خدمات حقوقی در سراسر کشور رفته و اقدام به ایجاد حساب کاربری در سامانه ابلاغ الکترونیک همچنین سامانه ساجد بنماید.
سامانه ساجد سایت و سامانه ارسال دادخواست شکایت در دیوان عدالت اداری می باشد و افراد می توانند با ایجاد حساب کاربری در ان اقدام به ارسال شکایات و دادخواست های خود به دیوان بنمایند.
در این رابطه بعد از ارسال دادخواست شکایت خود به دیوان عدالت اداری ، به دبیرخانه دیوان رسیده و سپس به دفتر کل دیوان ارسال می گردد.
در دفتر دیوان دادخواست ارسالی از نظر اینکه آیا براساس قانون نوشته شده و یا تکمیل گردیده است بررسی می شود و در این زمینه دو اقدام انجام می شود.
۱- اگر دادخواست دارای نقص باشد از طریق ساامنه ثنا به فرد اعلام می گردد که در مدت زمان قانونی اقدام به اصلاح دادخواست نماید و در غیر اینصورت دادخواست مورد نظر رد خواهد شد.
۲- در این مورد ادخواست فاقد هیچ ونه نقصی باشد به نزد رئیس دیوان رفته و از از انجا به یکی از شعبات ارسال می گردد.
شعبه مربوطه بعد از دریافت دادخواست اقدام به بررسی آن می نماید. در این خصوص در دیوان عدالت اداری به مرجع صادر کننده رای نیز موضوع را اعلام می نماید.
بعد از این موضوع رای صادره در خصوص مطابقت آن با قانون بررسی شده و در این خصوص دیوان به دو جهت رای صادر می نماید. در صورتی که رای دارای مخالفت با قانون باشد نقض گردیده و به مرجع صادر کنندهرای ارسال می گردد. مرجع مذکور موظف است مطابق قانون اقدام به صدور رای و اصلاح آن بنماید.
ولی اگر دیوان رای صادره را بر خلاف قانون تشخیص نداده و اقدام به تایید آن بنماید در این مورد رای قطعی شده و لازم الاجرا می باشد .
