اصولا رسیدگی به تخلفات ساختمانی دو مرحله ای می باشد. اول رسیدگی در کمیسیون ماده صد بدون رسیدگی در کمیسیون تجدیدنظر می باشد.
نحوه رسیدگی به این ترتیب است که گزارش های تخلفات ساختمانی که به شهرداری تسلیم می شود چنانچه جلسات کمیسیون در خود شهرداری منطقه تشکیل شود به وسیله واحد شهرسازی و فنی با شخص مسئول اقدام، پرونده به کمیسیون ارجاع و در صورتی که شهرداری دارای مناطق چندگانه باشد و کمیسیون در شهرداری مرکزی تشکیل گردد پرونده منطقه شهرداری نخست به دبیرخانه کمیسیون های ماده ۱۰۰ ارجاع و به وسیله دبیرخانه، به کمیسیون ارسال و مورد رسیدگی قرار می گیرد.
کرارا ملاحظه می شود پس از تنظیم و ارسال فرم خلاف به کمیسیون های ماده ۱۰۰ طی نامه ای با یک امضاء تقاضای اعاده سوابق و یا تغییر عقیده در مفاد فرم خلاف را به عمل می آورند، و یا پس از صدور رای به همان طريق تقاضای اصلاح رای می نمایند، لازم به ذکر است چون فرم های خلاف ارسالی با سه امضاء ذیل آن حکم تصمیم کمیسیون داخلی منطقه را داشته و وجاهت رسیدگی در کمیسیون ماده ۱۰۰ را پیدا نموده اند، هر گونه تقاضای تغییری در مفاد فرم مذکور و یا تقاضای اعاده سوابق و یا اصلاح رای نیز می بایست با سه امضاء همان افراد قانونی صورت پذیرد.
کمیسیون ماده صد در دیوان عدالت :
کمیسیون های ماده ۱۰۰ باید قبل از رسیدگی ماهیتی به پرونده ها، ابتدا صلاحیت محلی خود را بررسی نمایند. در صورتی که تخلفات واقع شده در محدوده شهر یا حریم آن نباشد باید قرار عدم صلاحیت خود را صادر نمایند. در شهرهای بزرگ که دارای چند منطقه شهرداری هستند نیز هر دعوا باید در کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری ای باشد که از سوی وزارت مسکن و شهرسازی تعیین شده است وگرنه قرار عدم صلاحیت صادر خواهد شد.
بعد از طرح موضوع در کمیسیون به ذی نفع اعلام می گردد تا ظرف ۱۰ روز توضیحات خود را کتبا ارسال نماید ولی طبق رویه موجود در شهرداری ها، پس از وصول پرونده در شهرداری و قبل از طرح دعوا در کمیسیون ماده ۱۰۰ دبیرخانه شهرداری به ذی نفر اعلام می کند که ظرف ۱۰ روز توضیحات خود را کتبا اعلام نماید. بعد از انقضای مدت مزبور چنانچه صدور رأی در جلسه اول رسیدگی ممکن نباشد کمیسیون ظرف مدت یک ماه اقدام به اتخاذ تصمیم می نماید.
تشکیل جلسات کمیسیون ماده صد فقط با حضور هر سه نفر عضو، رسمیت می یابد و آراء صادره با نظر اکثریت (دو نفر) معتبر است؛ بنابراین چنانچه یکی از اعضاء نظر متفاوتی از دو عضو دیگر داشت صورت جلسه را امضاء و نظر خود را درج می نماید. رسمیت جلسات کمیسیون اول و دوم (بدوی و تجدیدنظر) و شیوه صدور رأی با یکدیگر تفاوتی ندارد.
پس از صدور رأی ظرف مدت ۱۰ روز نسبت به آن امکان اعتراض وجود دارد. بر اساس تبصره ده ماده صد شهرداری، مالک و قائم مقام مالک، اشخاصی هستند که حق اعتراض به رای کمیسیون اولی را دارند.
مرجع رسیدگی به این اعتراض کمیسیون دیگر ماده ۱۰۰ خواهد بود که اعضاء آن غیر از افرادی باشند که در رأی قبلی شرکت داشته اند، رأی این کمیسیون قطعی است.
تبصره ده ماده صد به آیین دادرسی کمیسیون تجدید نظر اشاره نکرده است. اعضاء این کمیسیون همانند کمیسیون اول سه نفره می باشد و جلسات کمیسیون تجديد نظر نیز مشابه کمیسیون بدوی با حضور هر سه نفر از اعضاء رسمیت می یابد. مرجع رسیدگی مجدد از حیث رتبه بالاتر از کمیسیون اولی نمی باشد و لذا دو کمیسیون می توانند جایگزین یکدیگر قرار گیرند.
کلیه نکاتی که در مورد کمیسیون بدوی تشریح گردید در این مرحله لازم است رعایت شود. علاوه بر آن در این مرحله از رسیدگی موارد ذیل نیز باید مد نظر اعضاء محترم کمیسیون قرار گیرد.
جهت مشاوره با وکیل دیوان عدالت با شماره ۰۹۱۲۹۳۵۳۴۷۰ تماس گرفته و با وکیل مختصص در این زمینه صحبت کنید.
